فرسایش پاشمانی تحت تأثیر توزیع اندازه ذرات در کشتزار‌های دیم

کد مقاله : 1019-ISSC19 (R1)

نویسندگان

فرشته حق شناس *، علی رضا واعظی دانشگاه زنجان

چکیده مقاله

فرسایش پاشمانی که اولین مرحله فرسایش خاک توسط آب است، به شدت تحت تأثیر ویژگی‌های خاک مانند ساختمان، بافت و محتوای مواد آلی قرار می‌گیرد. این پژوهش با هدف تعیین ویژگی‌های مؤثر خاک، به‌ویژه توزیع اندازه ذرات، بر فرسایش پاشمانی در کشتزارهای دیم حوزه آبخیز تهم‌چای زنجان انجام شد. بدین منظور، نمونه‌های خاک از 30 کشتزار دیم جمع‌آوری و تحت باران شبیه‌سازی‌شده با شدت 60 میلی‌متر بر ساعت قرار گرفتند. میزان خاک پاشمان یافته اندازه‌گیری شد؛ همچنین و ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک‌ها شامل توزیع اندازه ذرات، ماده آلی، کربنات کلسیم، درصد سدیم تبادلی و چگالی ظاهری تعیین گردید. نتایج نشان داد که درصد شن و سنگریزه رابطه معکوس و درصد سیلت و رس رابطه مستقیم با میزان فرسایش پاشمانی دارد. خاک‌های با بافت درشت‌تربه دلیل مقاومت بیشتر در برابر ضربه قطرات باران، فرسایش پاشمانی کمتری نشان دادند، درحالی‌که خاک‌های ریزبافت به دلیل سهولت جابجایی ذرات، بیشتر مستعد این نوع فرسایش بودند. این مطالعه نشان داد که کشتزارهای دیم دارای خاک با بافت خاک‌ریز حساسیت بیشتری به فرسایش پاشمانی در مناطق نیمه‌خشک دارند.

کلیدواژه ها

فرسایش بارانی، بافت خاک، بافت ریز، حفاظت خاک، مناطق نیمه‌خشک.

وضعیت: پذیرفته شده مشروط برای ارائه به صورت پوستر