| بررسی تغییرات زمانی تولید رسوب و عوامل مؤثر بر آن در حوضه شیشوان استان آذربایجان شرقی |
| کد مقاله : 1087-ISSC19 (R3) |
| نویسندگان |
|
فرشته آذری فام مراغه *1، علیرضا واعظی2 1دانشجوی دکترا دانشگاه زنجان 2استاد دانشگاه زنجان |
| چکیده مقاله |
| درک الگوهای زمانی و مکانی تولید رسوب در حوزه‌های آبخیز کوهستانی، نقشی اساسی در مدیریت منابع آب و خاک و کاهش خسارات زیست‌محیطی ایفا می‌کند. این مسئله به‌ویژه در مناطق حساس مانند دامنه‌ی کوه‌ها، از اهمیت دوچندان برخوردار است. مطالعه حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر تولید رسوب در حوزه آبخیز شیشوان واقع در دامنه‌های کوه سهند (جنوب آذربایجان شرقی) طی بازه زمانی ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۰ انجام شد. نتایج نشان داد که مقدار رسوب‌زایی در این منطقه نوسانات زیادی داشته و از الگوی ثابتی پیروی نمی‌کند. بیشترین مقدار رسوب روزانه (122 تن) در فروردین‌ماه ثبت شد که همزمان با بیشترین میانگین بارش ماهانه (7/8 میلی‌متر) بوده است. در مقابل، ماه‌های اردیبهشت تا شهریور به‌دلیل پوشش گیاهی انبوه‌تر و بارندگی ملایم‌تر، کمترین میزان رسوب را نشان دادند. به دلیل نوع بارش (برفی) در بهمن ماه با وجود میانگین بارش زیاد (7/8 میلی‌متر) در این ماه تولید رسوب چشمگیری رخ نداد . همچنین تحلیل‌ها نشان دادند که بین غلظت رسوب و حجم رواناب رابطه مستقیمی وجود ندارد و در برخی موارد، با افزایش رواناب، غلظت به‌دلیل رقیق شدن کاهش یافته است. در نتیجه، اعمال راهکارهایی نظیر مدیریت کاربری، تقویت پوشش گیاهی و عملیات آبخیزداری، برای کاهش رسوب‌زایی در منطقه ضروری است. |
| کلیدواژه ها |
| تولید رسوب، فرسایش خاک، مدیریت حوزه آبخیز |
| وضعیت: پذیرفته شده مشروط برای ارائه به صورت پوستر |
