کاربرد هوش مصنوعی در مدیریت منابع خاک: فرصت‌ها و چالش‌ها در ایرا
کد مقاله : 1094-ISSC19 (R1)
نویسندگان
مهناز ختار *1، مهدی احمدیان2
1، استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران
2محقق بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران
چکیده مقاله
مدیریت پایدار منابع خاک یکی از چالش‌های اساسی و حیاتی در حوزه‌های زیست‌محیطی و کشاورزی، هم در ایران و هم در سطح جهان به شمار می‌رود. خاک به عنوان بستر اصلی تولید محصولات کشاورزی، نقش کلیدی در تأمین امنیت غذایی و تحقق توسعه پایدار ایفا می‌کند. از این رو، تخریب خاک، فرسایش، شوری، آلودگی و کاهش کیفیت آن، به عنوان تهدیدهای جدی برای بهره‌وری کشاورزی و سلامت محیط زیست مطرح هستند. در سال‌های اخیر، فناوری‌های نوین همچون هوش مصنوعی و یادگیری ماشین به عنوان ابزارهای قدرتمند، توانسته‌اند امکان تحلیل داده‌های حجیم و پیچیده مرتبط با منابع خاک را فراهم و به بهبود فرآیندهای تصمیم‌گیری مدیریتی کمک شایانی کنند. این مقاله مروری، به بررسی کاربردهای هوش مصنوعی و یادگیری ماشین در مدیریت منابع خاک می‌پردازد و نمونه‌هایی از موفقیت‌های جهانی و همچنین تجربیات محدود داخلی را مورد ارزیابی قرار می‌دهد. علاوه بر این، چالش‌های اصلی پیاده‌سازی این فناوری‌ها در ایران، از جمله کمبود داده‌های بومی، محدودیت‌های زیرساختی، نیاز به آموزش تخصصی و فرهنگ‌سازی، به تفصیل مورد بحث قرار می‌گیرد. در پایان، راهکارهایی برای توسعه و بومی‌سازی فناوری‌های داده‌محور در مدیریت منابع خاک کشور ارائه می‌شود. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که بهره‌برداری هدفمند از هوش مصنوعی می‌تواند گامی مؤثر در ارتقای بهره‌وری، حفاظت و پایداری منابع خاک ایران باشد و زمینه‌ساز توسعه کشاورزی هوشمند و پایدار گردد.
کلیدواژه ها
فناوری داده، کشاورزی هوشمند، پایش خاک
وضعیت: پذیرفته شده مشروط برای ارائه به صورت پوستر