ارزیابی اقتصادی خسارات فرسایش خاک در حوزه آبخیز حاجی‌قوشان توسط رویکرد جایگزینی
کد مقاله : 1270-ISSC19 (R1)
نویسندگان
حیدر غفاری *1، یحیی پرویزی2
1استادیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
2استاد پژوهشی، گروه حفاظت آب و خاک، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.
چکیده مقاله
فرسایش خاک یک تهدید زیست‌محیطی عمده برای پایداری محیط زیست و ظرفیت تولیدی کشاورزی است. هدف از این مطالعه، ارزیابی اقتصادی خسارات فرسایش خاک در حوضه آبخیز حاجی‌قوشان به عنوان یک اکوسیستم زراعی-جنگلی-مرتعی در شمال شرق کشور است. مقدار فرسایش و رسوب در منطقه مورد مطالعه با استفاده از مدل SWAT شبیه‌سازی شد. برای ساخت مدل، داده های محیطی شامل خصوصیات خاک، پوشش گیاهی، توپوگرافی، هواشناسی و هیدرولوژیکی از منابع مختلف جمع‌آوری و وارد مدل شد. مدل با استفاده از نرم افزار SWAT-CUP واسنجی و اعتبارسنجی گردید. در مرحله بعد، با استفاده از رویکرد جایگزینی هزینه خسارات فرسایش خاک از جمله هدررفت عناصر غذایی و پر‌شدن مخازن و کانال‌های انتقال آب مورد ارزیابی قرار گرفت. متوسط فرسایش خاک در منطقه حدود 11/7 تن در هکتار در سال برآورد شد که بیشترین مقدار آن در اراضی زراعی (10 تن در هکتار در سال) و کمترین مقدار مربوط به جنگل‌ها (6/0 تن در هکتار در سال) بود. با در نظر گرفتن دو معیار ارزیابی خسارت یعنی میزان تلفات عناصر غذایی و میزان رسوبگذاری در مخازن ذخیره آب، مجموعاً خسارت فرسایش در منطقه حدود 5/6 میلیون دلار (5/1 میلیون دلار تلفات عناصر غذایی و 5 میلیون دلار هزینه لایروبی) تخمین زده‌شد. نتایج این تحقیق در تصمیم‌گیری به مدیران منطقه کمک می‌کند.
کلیدواژه ها
محیط زیست، کشاورزی، مدل SWAT، هدررفت عناصر غذایی، لایروبی
وضعیت: پذیرفته شده مشروط برای ارائه به صورت پوستر