| تحلیل کارآمدی قوانین و مقررات ایران در مدیریت آلودگی آب و خاک: رویکردی بر پایه حکمرانی |
| کد مقاله : 1366-ISSC19 (R1) |
| نویسندگان |
|
محمد برزعلی *1، محمد رضا بلالی2 1عضو هیئت علمی 2عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات خاک و آب |
| چکیده مقاله |
| در دهه‌های اخیر، بحران آلودگی منابع آب و خاک به یکی از چالش‌های اساسی زیست‌محیطی در سطح ملی و جهانی تبدیل شده است. در ایران، عوامل متعددی از جمله کمبود و فرسودگی زیرساخت‌های تصفیه، استفاده بی‌رویه از کودهای شیمیایی، رشد شهرنشینی و تغییرات اقلیمی، به کاهش کیفیت منابع آب و تخریب گسترده خاک انجامیده است. این مقاله با رویکرد تحلیلی و تطبیقی، به بررسی کارآمدی قوانین ایران در مواجهه با آلودگی آب و خاک می‌پردازد و آن‌ها را در چارچوب شاخص‌های حکمرانی آب و خاک نظیر شفافیت، پاسخگویی، انسجام نهادی و ضمانت اجرا ارزیابی می‌کند. نتایج نشان می‌دهد که با وجود تصویب قوانین مهمی چون قانون حفاظت از خاک و وجود قانون توزیع عادلانه آب، ضعف در ضمانت‌های اجرایی، نبود هماهنگی بین‌نهادی، و فقدان حکمرانی داده‌محور، مانعی جدی در تحقق اثربخشی این قوانین ایجاد نموده است. لذا پیشنهاد می گردد در جهت بازنگری در ساختارهای قانونی، تقویت نظارت، مشارکت‌دهی جامعه مدنی و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین برای مدیریت پایدار آب و خاک، به‌روزرسانی مقررات، تقویت جایگاه جوامع محلی، داده‌های باز و ارتقای همکاری‌های بین‌بخشی، تدوین آیین‌نامه‌های تخصصی برای رسیدگی به جرایم مرتبط با خاک، آموزش قضات در حوزه حقوق خاک و توسعه ظرفیت‌های فقهی تحت عنوان «فقه خاک» مورد توجه قرار گیرد. |
| کلیدواژه ها |
| حکمرانی آب، آلودگی خاک، قوانین محیط‌زیستی، ضمانت اجرا، حکمرانی پایدار. |
| وضعیت: پذیرفته شده مشروط برای ارائه به صورت پوستر |
