بررسی تأثیر ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک بر فرسایش بادی در استان بوشهر
کد مقاله : 1416-ISSC19 (R1)
نویسندگان
سمیه دهقانی *1، غلامرضا راهی2، کیوان ولی زاده راد3، امین شهبازیانی فرد4، فاطمه مجیدی5
1مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر
2بخش تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر. سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، بوشهر، ایران
3دانش آموخته حاصلخیزی و تغذیه. دانشگاه تهران. تهران. ایران
4بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر. سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بوشهر، ایران
5بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر. سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، بوشهر، ایران
چکیده مقاله
چکیده
فرسایش بادی از مهم‌ترین فرآیندهای تخریب خاک در مناطق خشک و نیمه‌خشک است که پایداری اکوسیستم‌ها و بهره‌وری اراضی را تهدید می‌کند. باتوجه به قرارگیری استان بوشهر در منطقه خشک و نیمه‌خشک و وقوع طوفان‌های گرد و غبار در این منطقه نمونه‌های خاک از 22 ایستگاه موردنظر از 7 شهرستان استان با هدف بررسی عوامل مؤثر بر شدت فرسایش‌پذیری بادی در منطقه مورد مطالعه انجام شد. نتایج نشان داد که بافت خاک، به‌ویژه درصد شن، رس و سیلت، مهم‌ترین نقش را در کنترل فرسایش ایفا می‌کند؛ به‌طوری‌که افزایش شن موجب کاهش سرعت آستانه و افزایش شدت فرسایش و در مقابل، افزایش رس و سیلت باعث تقویت پیوستگی ذرات و کاهش حساسیت خاک شد. بررسی ویژگی‌های شیمیایی نیز بیانگر آن بود که کربنات کلسیم معادل (CCE) در خاک‌های شنی با تشدید فرسایش همراه است، در حالی‌که در خاک‌های ریزبافت تأثیر معناداری ندارد. همچنین اثر شوری (EC) وابسته به نسبت کاتیون‌های تثبیت‌کننده به پراکنده‌کننده بوده و در شرایط غالب بودن Ca²⁺ و Mg²⁺، موجب تقویت ساختار خاک و کاهش فرسایش شد. پوشش سطحی شن و سنگریزه‌ها نیز بسته به تراکم، اندازه و الگوی پراکنش، می‌تواند نقش حفاظتی یا تشدیدکننده داشته باشد.
کلیدواژه ها
کلمات کلیدی: فرسایش بادی، بافت خاک، کربنات کلسیم معادل، شوری خاک، نسبت جذب سدیم، پوشش سطحی شن، مناطق خشک و نیمه‌خشک
وضعیت: پذیرفته شده مشروط برای ارائه به صورت پوستر