بررسی اثر متقابل شیب زمین و شدت باران بر نفوذ آب در خاک
کد مقاله : 1579-ISSC19
نویسندگان
یاسین صالحی *1، علی رضا واعظی2
1دانشجوی دکتری فیزیک و حفاظت خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان
2استاد گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان
چکیده مقاله
نفوذ آب در خاک، یکی از فرآیندهای کلیدی در چرخه هیدرولوژیکی و مدیریت پایدار منابع طبیعی است. این فرآیند نقش مهمی در کاهش رواناب سطحی، کنترل فرسایش خاک و افزایش بهره‌وری کشاورزی ایفا می‌کند. این پژوهش با هدف بررسی اثر چهار شیب (۵، ۱۰، ۱۵ و ۲۰ درصد) و شش شدت بارندگی (۴۰، ۶۰، ۸۰، ۱۰۰، ۱۲۰ و ۱۵۰ میلی‌متر بر ساعت) بر شدت نفوذ نهایی و شدت نفوذ متوسط آب باران با استفاده از شبیه‌ساز باران در استان زنجان انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثرات شیب زمین، شدت باران و تعامل آن‌ها بر شدت نفوذ نهایی و متوسط در سطح ۱و ۵ درصد معنی‌دار بودند. بیشترین شدت نفوذ متوسط (8/3 سانتی‌متر بر ساعت) و نهایی (21/3 سانتی‌متر بر ساعت) در شیب ۵ درصد با شدت بارندگی‌های ۱۵۰ و ۶۰ میلی‌متر و کمترین مقادیر هر دو شاخص نیز در شیب ۲۰ درصد و شدت بارندگی ۴۰ میلی‌متر بر ساعت به ترتیب برابر با 71/1 و 73/0 سانتی‌متر بر ساعت به دست آمد. به صورت کلی نتایج پژوهش نشان داد که در شیب‌های کم، افزایش شدت باران موجب افزایش نفوذ می‌شود، اما در شیب‌های زیاد، رواناب سطحی افزایش یافته و فرصت نفوذ کاهش می‌یابد.
کلیدواژه ها
شبیه‌ساز باران، رواناب سطحی، فرسایش خاک، نفوذ نهایی
وضعیت: پذیرفته شده مشروط برای ارائه به صورت پوستر