ارزیابی آلودگی خاک به فلزات سنگین در استان آذربایجان شرقی
کد مقاله : 1603-ISSC19
نویسندگان
رضا حسن‌پور1، علیرضا توسلی *2، حامد رضایی3
1بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تبریز
2بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، تبریز، ایران.
3بخش تحقیقات پایش و بهسازی منابع خاک و آب، مؤسسه تحقیقات خاک و آب کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج
چکیده مقاله
آلودگی خاک به فلزات سنگین مانند سرب، کادمیم و آرسنیک می‌تواند پیامدهای منفی بر سلامت انسان، کیفیت محصولات کشاورزی و عملکرد زیستی خاک داشته باشد. هدف این مطالعه، ارزیابی آلودگی خاک به فلزات سنگین در استان آذربایجان شرقی بود. در این پژوهش، ۱۰ پایگاه مشکوک به آلودگی بر اساس مطالعات مقدماتی و شناسایی منابع آلاینده انتخاب و نمونه‌برداری خاک سطحی (صفر تا 30 سانتی‌متر) انجام شد. غلظت فلزات سرب، کادمیم، نیکل، آرسنیک، کروم، کبالت، مس، منگنز و روی بر اساس دستورالعمل مؤسسه تحقیقات خاک و آب کشور اندازه‌گیری و با حد استاندارد آلایندگی و پاکسازی برای کاربری کشاورزی مقایسه گردید. نتایج نشان داد که غلظت کروم در پایگاه‌های ۵، ۶، ۷ و ۱۰ به ترتیب ۲۴۳، ۲۵۰، ۱۲5 و ۱۳4 میلی‌گرم بر کیلوگرم و نیکل در همان پایگاه‌ها ۲۱4، ۲۳۳، ۱۱۹ و ۱۴1 میلی‌گرم بر کیلوگرم، از حد آلایندگی مجاز (۱۱۰ میلی‌گرم بر کیلوگرم) فراتر رفته است. همچنین غلظت آرسنیک در پایگاه ۹ به ۱۵۰ میلی‌گرم بر کیلوگرم رسید که بیش از حد مجاز (۴۰ میلی‌گرم بر کیلوگرم) است. سایر عناصر شامل سرب، کادمیوم، کبالت، مس و روی در محدوده مجاز قرار دارند. یافته‌ها حاکی از وجود آلودگی موضعی به ویژه برای کروم، نیکل و آرسنیک است و ضرورت پایش مستمر، مدیریت منابع آلاینده را تأکید می‌کند.
کلیدواژه ها
آذربایجان شرقی، آلودگی خاک، فلزات سنگین، مدل پنداشتی
وضعیت: پذیرفته شده مشروط برای ارائه به صورت پوستر