| ارتقای تاب‌آوری و بهره‌وری گندم تحت تنش خشکی از طریق مدیریت یکپارچه تغذیه‌ای و کم‌آبیاری |
| کد مقاله : 1647-ISSC19 |
| نویسندگان |
|
محمد سعید تدین *1، سید مجید موسوی2، سهراب صادقی3 1عضو هیئت علمی بخش تحقیقات خاک و آب مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی (AREEO)، شیراز، ایران پست الکترونیکی m.tadayon@areeo.ac.ir 2عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات خاک و آب (SWRI)، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (AREEO)، کرج، ایران. 3عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی (AREEO)، شیراز، ایران |
| چکیده مقاله |
| کمبود آب و تنش خشکی از مهم‌ترین چالش‌های تولید گندم (Triticum aestivum L.) در مناطق خشک و نیمه‌خشک هستند. این پژوهش سه‌ساله (۱۴۰۱ تا ۱۴۰۳) در استان فارس با هدف بررسی مدیریت تلفیقی تغذیه‌ای (INM) تحت کم‌آبیاری (DI) انجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل اسپلیت‌پلات در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار بود. پلات‌های اصلی شامل آبیاری کامل (FI) و DI در مراحل غیر بحرانی (پنجه‌زنی، ساقه‌دهی و پس از گرده‌افشانی) و کرت‌های فرعی چهار تیمار INM: تغذیه بهینه (ON)، زیست‌کود با اسید هیومیک (BH)، محلول‌پاشی اسیدفولویک، سیلیکات پتاسیم و اسیدهای آمینه (F) و ترکیب F+BH بودند. کم‌آبیاری جذب عناصر، فتوسنتز و کیفیت دانه را کاهش داد، اما INM، به‌ویژه F+BH این اثرات را با بهبود انتقال عناصر، تنظیم اسمزی و کاهش تنش اکسیداتیو جبران کرد. تیمار F+BH موجب افزایش ۶٫۸ درصدی کلروفیل، ۷٫۷ درصدی فتوسنتز و ۱۳٫۸ درصدی هدایت روزنه‌ای و کاهش ۲۶٫۲ درصدی پرولین شد. در DI+F+BH، کارایی مصرف آب ۵۳٫۳ درصد بالاتر از FI+ON بود. نتایج تحلیل PCA نقش کلیدی کلسیم، بور و روی را در مقاومت به خشکی نشان داد. تیمار DI+F+BH با حفظ عملکرد، بهبود صفات فیزیولوژیکی و افزایش پروتئین دانه، رویکردی مؤثر برای مدیریت آب در مناطق خشک معرفی شد. |
| کلیدواژه ها |
| کارایی مصرف آب، کاهش اثرات تنش خشکی، کم‌آبیاری، مقاومت فیزیولوژیکی، مدیریت تلفیقی تغذیه‌ای |
| وضعیت: پذیرفته شده مشروط برای ارائه شفاهی |
